Powiat opatowski leży we wschodniej części województwa świętokrzyskiego i graniczy z pięcioma powiatami: sandomierskim, staszowskim, kieleckim, ostrowieckim oraz lipskim leżącym w województwie mazowieckim. Powiat tworzą dwie gminy miejsko-wiejskie oraz sześć gmin wiejskich.

W drugiej połowie XIX w. powiat opatowski należał do guberni radomskiej. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę powiat opatowski został włączony do województwa kieleckiego. W roku 1975 powiat został zlikwidowany z racji utworzenia 49 województw. Ponownie pojawił się po ostatniej reformie w 1999 roku.

Siedzibą powiatu opatowskiego jest miasto Opatów.

Opatów znajduje się w gronie najstarszych miast w Polsce. Początkowo na terenach miejscowości znajdowała się osada i gród o nazwie Żmigród.

W roku 1138 Opatów został włączony do Dzielnicy Sandomierskiej, stając się własnością książęcą.

W drugiej połowie XIII wieku miejscowość uzyskała przywilej lokacyjny. Opatów znajdował się w miejscu najważniejszych szlaków handlowych, dzięki czemu miasto wzbogacało się.

W roku 1502 po kolejnym najeździe Tatarów, Opatów został nabyty przez kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego i otoczony murem z czterema bramami.

Przez kolejne wieki miasto przechodziło przez ręce wielu właścicieli. Również wojny nie oszczędzały miejscowości. Jedna z najważniejszych bitew rozegrała się tutaj 21 lutego 1864 roku podczas Powstania Styczniowego. Bitwa zakończyła się porażką powstańców z Dywizji Krakowskiej, a ranny w bitwie dowódca został wzięty do niewoli po czym dwa dni później stracono go na rynku w Opatowie. Od tej pory miasto traciło na znaczeniu.

Po II wojnie światowej w Opatowie zaczął rozwijać się przemysł przetwórczy, spożywczy oraz włókienniczy.

Co warto zobaczyć w regionie?

Kolegiata pw. Św. Marcina w Opatowie powstała około roku 1150, poświadczona jako kolegiata w 1212 roku. Uznana jest za jeden z najcenniejszych zabytków architektury romańskiej w kraju. Niepowtarzalnym i unikatowym elementem kolegiaty jest Lament Opatowski – długa płaskorzeźbiona płyta przedstawiająca 41 osób rozpaczających na wieść o śmierci kanclerza. W samej kolegiacie można podziwiać historyczne obrazy – najstarsze pochodzące z XII wieku.

Brama warszawska w Opatowie została ufundowana przez ówczesnego właściciela miasta kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego. Jest pozostałością po wybudowanych czterech bramach. Została zbudowana w pierwszej połowie XVI wieku. Nad bramą widnieje dobrze zachowany herb rodziny Szydłowieckich, a nad nim obraz Matki Boskiej zawieszony w drugą rocznicę bitwy warszawskiej.

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe został wzniesiony w latach 1631-1644 przez Wawrzyńca Senesa. Do czasu wybudowania Wersalu był największą budowlą pałacową w Europie. Zamek otoczony był murami z czterema bastionami. Budowla ponoć na wzór swoistego kalendarza miała tyle baszt ile kwartałów, dużych sal – ile miesięcy, pokoi – ile tygodni, a okien – ile dni w roku. Brama wjazdowa jest oflankowana dwoma płaskorzeźbami krzyża i topora. Topór to godło herbowe rodu Ossolińskich, krzyż symbolizuje przynależności do kościoła katolickiego.

Podziemia opatowskie zaczęły postawać prawdopodobnie już w XIII wieku. Korytarze i pomieszczenia ciągnące się pod ulicami, domami i rynkiem, mieszczanie wydrążyli do głębokości 12 metrów tworząc 3 kondygnacje piwnic. Przemyślana była sprawa wentylacji, ponieważ utworzono szyby pomiędzy tymi kondygnacjami. W 1971 postanowiono odratować i zabezpieczyć podziemia, lecz ciągle odnajdywane są nowe odcinki korytarzy i nowe komnaty.

Zachęcamy do zwiedzania!
Agnieszka Kowalska