Powiat buski został utworzony po reformie administracyjnej w roku 1999. Region ten położony jest w Niecce Nidziańskiej pomiędzy Górami świętokrzyskimi a Wyżyną Krakowsko-Częstochowską. W skład powiatu wchodzi pięć gmin miejsko-wiejskich oraz trzy wiejskie. Siedzibą powiatu jest miasto Busko-Zdrój.
Miasto Busko-Zdrój jest miejscowością uzdrowiskową. Odgrywa ważną rolę w regionie świętokrzyskim, jako ośrodek turystyczny i komunikacyjny.
Początki miasta sięgają XII wieku, czasów gdy wokół kościoła św. Leonarda powstała osada pasterska. Pierwsze wzmianki o Busku-Zdroju pojawiły się w dokumencie papieskim oraz w kronice diecezji krakowskiej, wspominano wtedy o miejscowości “Bugsk”.
W roku 1287 Busko uzyskało lokację miejską z rąk księcia Leszka Czarnego, które kilka wieków później – w 1869 roku zostały odebrane, by ponownie je przywrócić w roku 1916.
Sto dwadzieścia pięć lat później, w roku 1412 król Władysław Jagiełło potwierdził prawa miejskie Buska oraz nadał miastu przywilej cotygodniowych targów oraz dwóch jarmarków rocznie.
Intensywna rozbudowa miasta nastąpiła w okresie międzywojennym, kiedy z inicjatywy dr Szymona Starkiewicza oraz lokalnej społeczności powstało sanatorium dziecięce “Górka”. Po II wojnie światowej zostały odkryte złoża wód siarczkowych, które umożliwiają dalszy rozwój regionu.
W rejonie Buska-Zdroju znajdują się wody mineralne o mineralizacji przekraczającej 1g/dm3, z których część uznana jest za wody lecznicze – stosowane między innymi do schorzeń reumatologicznych, dermatologicznych czy neurologicznych.
Obecnie miasto Busko-Zdrój liczy ponad 32 tys. mieszkańców.
Co warto zobaczyć w regionie?
Dwór w Szańcu „Murowaniec” został wybudowany w latach 1580-1609 na fundamentach gotyckiej budowli. Mury były pierwotnie otynkowane. W budynku zachowały się pozostałości renesansowych portali oraz obramowań okiennych i fragmenty loggi. Według miejscowej legendy z dworu aż do klasztoru Kamedułów miał prowadzić podziemny, dwukilometrowy korytarz. Od roku 1815 dwór jest niezamieszkały i pozostaje w stanie ruiny.
Dwór Mikołaja Krupki w Widuchowej powstał w XVII wieku – w roku 1620. Mikołaj Krupka był fundatorem dworu, co potwierdza tablica znajdująca się nad wejściem do budynku „NICOLAVS KRVPKA IN MOYKOWICE ET WIDVCHOWA HERES ADIFICAVIT ANNO DOMINE 1620 VI POSTERITAS OPTINEAT OPTO”. Pierwotnie budynek miał zastosowanie obronne. We dworze bywał między innymi major Dymitr Szalikaszwili, ojciec amerykańskiego generała Johna Szalikaszwili. Po kilku stuleciach zmian właścicieli ostatecznie w roku 1937 dwór został sprzedany przez księżną Ksenię kapitanowi Bolesławowi Makowskiemu. Dwór do dziś pozostaje własnością jego krewnych, którzy opiekują się zabytkiem.
Dzwonnica w Wiślicy została ufundowana przez Jana Długosza, zbudowana w latach 1460-1470. Czterysta lat później, w roku 1858 pożar pochłonął dzwonnicę do tego stopnia, że stopiły się dzwony. Odbudowana została w roku 1872, jednak niedługo cieszyła się tym stanem, bowiem czterdzieści dwa lata później została zbombardowana. Dzwonnica w Wiślicy została odrestaurowana i stanowi obowiązkowy punkt podczas zwiedzania miejscowości.
Dom Długosza w Wiślicy został zbudowany w roku 1460 i przeznaczony był dla wikariuszy i kanoników kolegiaty. W budynku pobierali nauki synowie króla Kazimierza Jagiellończyka podczas gdy byli pod opieką słynnego kronikarza. W 1915 roku budowla została zniszczona przez wojska austriackie. II wojna światowa również nie była łaskawym czasem dla domu Długosza. W latach 60. XX wieku obiekt został odnowiony.
Kaplica zdrojowa pw. Św. Anny została wybudowana w XIX wieku ze składek kuracjuszy przebywających na leczeniu w uzdrowisku. Gdy pojawiły się plany budowy, władze rosyjskie nie wydały pozwolenia na takie działania, dlatego korzystając z nieobecności miejscowego dygnitarza rosyjskiego postanowiono wybudować kaplicę, która powstała w ciągu trzech tygodni. W roku 2011 kaplica została wpisana do Rejestru zabytków nieruchomych.
Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka – bajkowy świat, który uczy i bawi nie tylko dzieci ale również dorosłych! Centrum zostało oficjalnie otwarte 24 lutego 2010 roku. Wewnątrz można zobaczyć interaktywną wystawę „Bajkowy Świat”, na której spotkamy Koziołka Matołka oraz jego przyjaciół, przewodnikami zaś są: Dzwoneczek, Czerwony Kapturek i Królewna Śnieżka.
Agnieszka Kowlaksa
Zachęcamy do zwiedzania!
